Domus Medica vraagt bindende triage
Domus Medica en Wachtposten Vlaanderen doen voorstellen om de werking van wachtposten te verbeteren. Er moet een uniformer en bindend triagesysteem komen, en huisartsenwachtposten moeten zich omvormen tot multidisciplinaire eerstelijnswachtposten.
Wachtposten krijgen 's nachts en op weekend- en feestdagen steeds meer oproepen te verwerken. Daarom willen Wacht-posten Vlaanderen en Domus Medica dat de zorg buiten de kantooruren (OOHC, out-of-hours care) zich kan toespitsen op de meest zieke patiënten.
"Bij de voorbereiding van de functionele samenwerkingsverbanden zijn pijnpunten in de organisatie van de wachtposten aan het licht gekomen. Er gaat veel energie naar het blussen van brandjes", zegt dr. Bart Van de Velde, voorzitter Wachtposten Vlaanderen. Samen met vertegenwoordigers van huisartsen, apothekers, spoeddiensten, academici en andere partners ontwikkelden Wachtposten Vlaanderen en Domus Medica daarom een toekomst- visie met twintig concrete voorstellen om de OOHC beter te organiseren (zie kader).
Uniformere triage
Eén van de speerpunten in de visie is een uniformer triagesysteem. Vandaag worden er in België drie systemen naast elkaar gebruikt: op spoeddiensten wordt getrieerd aan de hand van het Manchester Triage Systeem (MTS) of de Emergency Severity Index (ESI), waarbij de patiënt fysiek aanwezig is. Noodcentrales hanteren de Belgische Handleiding voor Medische Regulatie (BHMR). Die zouden op elkaar afgestemd moeten worden, met als ruggengraat negen ernstgraden, gaande van 'onmiddellijk levens- of orgaanbedreigend; hoogste prioriteit' tot 'situatie vereist geen medische inschatting voor diagnose of therapie - patiënt krijgt louter een zelfzorgadvies'.
"Het is niet de bedoeling om echt naar één systeem te gaan", zegt dr. Bart Van de Velde. "Fysieke triage is nu eenmaal anders dan telefonische triage of zelftriage - en we weten niet welke rol artificiële intelligentie in de toekomst zal kunnen spelen. Maar het is wel belangrijk om de systemen op elkaar af te stemmen, waardoor er een grotere transparantie is in de triage-uitkomsten."
"We zien nu bijvoorbeeld dat waar wachtposten en ziekenhuizen op dezelfde locatie zitten, er overleg is over welke ingangsklachten naar de wachtpost worden afgeleid", zegt Michiel Van Lysebetten van Domus Medica. "Elke ziekenhuis-wachtpostconstellatie hanteert daarbij eigen richtlijnen, die beter geüniformiseerd zouden worden."
Bindende triage
De uitkomst van de triage moet bovendien bindend zijn voor de patiënt. Concreet: als de patiënt te horen krijgt dat de zorgvraag kan wachten tot de volgende werkdag van zijn normale huisarts, blijft het daar ook bij. "We kunnen niet blijven vinden dat artsen overbelast zijn en dat we de verkeerde patiënten zien", zegt dr. Bart Van de Velde. "Dus moeten we consequent zijn. Als je gaat triëren moet dat een bindende uitkomst hebben. Natuurlijk moet de triage voldoende onderbouwd zijn, zodat je de garantie hebt dat je geen ernstige zaken mist."
"Het is ook evident dat de triage herbekeken wordt als de toestand van de patiënt verslechtert", vult Michiel Van Lysebetten aan. "Maar de patiënt zal triage moeten zien als een volwaardig onderdeel van de zorg, niet als iets wat voorafgaat aan de zorg. Daarvoor zal sensibilisering nodig zijn. De patiënt moet weten dat triage niet zomaar een vrijblijvend gesprek is, maar dat op basis van een onderliggend wetenschappelijk gevalideerd protocol een ernstgraad wordt toegekend."
Zelftriage als hulp
Volgens het visiedocument is zelftriage door de patiënt - bijvoorbeeld via een website of app zoals Moet ik naar de dokter - een volwaardig onderdeel van het triageproces. De tools die aangeboden worden voor zelftriage moeten wetenschappelijk onderbouwd zijn, zegt Michiel Van Lysebetten. "Zelftriage moet ook geïntegreerd worden met telefonische of fysieke triage. Als een patiënt zelf al symptomen heeft ingevuld, betekent dat ook weer tijdwinst bij een latere triage."
Het lijvige visiedocument behandelt nog heel wat andere onderwerpen. Zo zouden wachtposten multidisciplinair moeten worden, met ook tandartsen en geestelijke gezondheidszorg. Ook moet het mogelijk zijn dat patiënten naar de wachtpost gaan die het dichtst bij hun woning ligt, ook al is dat niet de wachtpost die hun gemeente bedient. Het volledige document is te raadplegen op de website van Domus Medica.
20 voorstellen voor geïntegreerde aanpak OOHC in België
1 Er is meer afstemming tussen de triagestandaarden die in België worden gebruikt.
2 Elke triage wordt gelogd en is toegankelijk voor zorgverleners en patiënten.
3 Triage kent negen mogelijke ernstniveaus. Het zorgniveau dat daaraan gekoppeld wordt, is bindend.Triage is een apart en volwaardig onderdeel van de zorg.
4 Er is een duidelijk afsprakenkader onder hulpverleners voor een 'fast lane'-doorverwijzing binnen OOHC.
5 Zelftriage is een volledig geïntegreerd onderdeel van triage.
6 Te onderzoeken: huisbezoeken buiten de kantooruren worden niet langer door de individuele huisartsenwachtposten geregeld maar centraal, al dan niet binnen het systeem van de noodcentrales.
7 Te onderzoeken: patiënten hoeven niet naar de huisartsenwachtpost te gaan waartoe hun gemeente behoort, maar worden naar de dichtstbijzijnde wachtpost gestuurd.
8 Te onderzoeken: wachtposten en spoeddiensten bevinden zich op één locatie en hebben een gezamenlijke triage en doorverwijsafspraken. Er is een duidelijke visie voor de regio's waar dit niet kan.
9 De huisartsenwachtpost wordt een eerstelijnswachtpost waar ook andere disciplines actief zijn.
10 Er worden bijkomende vervoersmodaliteiten uitgewerkt voor niet-planbare zorg.
11 Patiënten die 'dringend nood aan zorg van een huisarts' als triage-uitkomst krijgen, ontvangen een digitale triagecode waarmee ze een afspraak kunnen maken in de huisartsenwachtpost. Eenzelfde systeem is mogelijk ook nuttig op de spoeddiensten.
12 De huisartsenwachtpost blijft ook actief tijdens de diepe nacht (23u-8u). Afhankelijk van het aantal contacten tijdens die diepe nacht, wordt de meest passende organisatie hiervoor aangewend.
13 Digitale innovaties worden in kaart gebracht die de workload verlagen van de huisarts op de wachtpost, zowel qua triage en toeleiding als tijdens het wachtpostconsult zelf.
14 Er is een uniforme lijst met vaardigheden en competenties op de huisartsenwachtpost. Dit vormt een basis voor afspraken tussen spoeddiensten en wachtposten en moet ervoor zorgen dat artsen de juiste basisvorming krijgen om hun taken kwalitatief te kunnen uitvoeren.
15 Om het huisartsenberoep aantrekkelijker te maken, dient een adequate financiering voor de wachtarts voorzien te worden.
16 Er is een kwaliteitsafsprakenkader tussen de huisartsenwachtposten en de noodcentrales voor de oproepen van 1733.
17 Studenten geneeskunde en beroepsactieve artsen worden beter voorbereid op het leveren van zorg buiten de kantooruren.
18 Er is een landelijke sensibiliseringscampagne rond correct gebruik van spoed en wachtdienst.
19 Organisatiestructuren en organogrammen worden herbekeken in functie van genoemde reorganisaties.
20 Wachtposten streven naar verdere professionalisering en zoeken naar synergieën om als één sterk merk naar buiten te treden.
