Naar een oplossing voor medicinale amfetamine in het verkeer?

Gebruikers riskeren boete bij speekselcontrole

WET Patiënten die dexamfetamine voorgeschreven krijgen, riskeren beboet te worden bij een verkeerscontrole. De wet voorziet namelijk geen uitzondering voor medicinaal gebruik. Minister van Mobiliteit Jean-Luc Crucke gaat op zoek naar een oplossing.

Dextro-amfetamine (dexamfetamine) wordt voorgeschreven bij bijvoorbeeld ADHD of bepaalde slaap-waakstoornissen. Maar het is lid van dezelfde chemische familie als alle andere amfetamines, waaronder de stimulerende middelen die gekend zijn onder de straatnaam speed.

Dat kan problemen opleveren bij drugscontroles, zegt Frederick Vinckenbosch, onderzoeker bij Vias Institute. In de Wegverkeerswet (artikel 37bis) staat expliciet dat rijden onder invloed van amfetamines bestraft wordt met een geldboete van 200 euro tot 2.000 euro.

Strikte drempelwaarden

In artikel 62ter van de wet worden drempelwaarden voor een speekseltest gespecifieerd; voor amfetamine gaat het over 25 nanogram per milliliter. Bij medicinaal dexamfetaminegebruik komen patiënten snel aan dergelijke concentraties.

“Het probleem is dat er in de wet geen uitzondering is voor het medicinaal gebruik van amfetamines”, zegt Vinckenbosch. “Met een speekseltest, zoals de politie die in eerste instantie afneemt, kan er zelfs geen onderscheid worden gemaakt tussen illegale amfetamines en medicinale amfetamines.”

“Een labotest bij het NICC zou eventueel de zuiverheid van het product kunnen nagaan: bij dexamfetamine verwacht je alleen de rechtsdraaiende isomeer aan te treffen, terwijl illegaal gefabriceerde amfetamines vaak zowel de linksdraaiende als de rechtsdraaiende isomeer bevatten. Maar voor de wegverkeerswet maakt dat niet uit, want die kent alleen amfetamines.”

Dura lex sed lex

Vias krijgt regelmatig vragen van patiënten die bij een controle aan de kant worden gezet en een speekseltest moeten afleggen. Als dan blijkt dat ze positief testen op amfetamines, zeggen ze dat dit door hun arts is voorgeschreven. “Maar voor het parket en de rechtbanken doet dat niet ter zake. De wet is de wet, en die kent geen uitzondering”, zegt Vinckenbosch.

“Een speekseltest weigeren is evenmin een optie, want een politieambtenaar kan een rijverbod van 12 uur opleggen als hij van mening is dat de persoon in kwestie voldoet aan de criteria voor het afnemen van een speekseltest.”

'Bestuurders beschermen'

Het probleem werd in de Kamercommissie Mobiliteit aangekaart door Kathleen Depoorter (N-VA). Ze wees minister van Mobiliteit Jean-Luc Crucke (Les Engagés) erop dat patiënten die op doktersvoorschrift dexamfetamine gebruiken, bijvoorbeeld bij ADHD of narcolepsie, hoge boetes riskeren, omdat de wet geen onderscheid maakt tussen amfetaminemetabolieten afkomstig van dexamfetamine en die van recreatief gebruik van amfetamines.

Depoorter legde uit dat, hoewel de medicatie legaal is, speekseltesten positief kunnen uitvallen, met ernstige juridische gevolgen. “Men heeft echter geen zicht op de frequentie waarmee dat zich voordoet”, aldus Depoorter. “De apothekersbond APB beschikt wel over data via PharmaNet, maar een gerichte zoekopdracht is te duur. Bovendien geldt uiteraard het medisch beroepsgeheim, ook voor apothekers.”

Depoorter wilde weten of bestuurders die op voorschrift medicinale dexamfetamine gebruiken zich juridisch kunnen beschermen. “Is het bijvoorbeeld mogelijk dat een arts of apotheker een notificatie voorziet waarmee betrokkene zich bij een controle kan verantwoorden? Of is er een wetsaanpassing nodig om die groep patiënten te beschermen?”

Werkgroep zoekt oplossing

In zijn antwoord bevestigde minister van Mobiliteit Jean-Luc Crucke dat de wegverkeerswet elk spoor verbiedt van een vijftal soorten drugs die de rijvaardigheid beïnvloeden, waaronder THC en amfetamine. “Er geldt de facto een nultolerantie voor drugs in het verkeer. Onze wetgeving voorziet geen enkele uitzondering voor medicinale drugs die op doktersvoorschrift worden toegediend.”

De laatste tijd heeft ook Crucke signalen ontvangen die wijzen op een groeiend probleem met voorgeschreven medicinale drugs, zei hij. “De vraag rijst of bepaalde doseringen van specifieke stoffen op medisch voorschrift toch niet zouden moeten worden toegestaan – uiteraard op voorwaarde dat de rijvaardigheid niet in het gedrang komt.”

Crucke wil nagaan of er een wettelijke oplossing mogelijk is, in samenwerking met Vias, Volksgezondheid, het NICC en de werkgroep Rijden onder invloed.