Manifestatie op maandag 22 september
Artsen komen op straat voor Gaza
MANIFESTATIE Om de explosieve stijging van slachtoffers onder zorgverleners een halt toe te roepen, organiseert Medics On The Move For What Matters op maandag 22 september een manifestatie bij het Europees parlement.
Filip Ceulemans
Tijdens het Zorgcongres Gaza, dat in mei van dit jaar plaatsvond in Amsterdam, getuigden meerdere artsen die de afgelopen maanden in schrijnende omstandigheden en vaak met gevaar voor eigen leven in Gaza hadden gewerkt. Hier ontstond het idee om Medics On The Move For What Matters op te richten, een beweging die wil ijveren voor de naleving van de rechten van zorgverstrekkers zoals ze onder meer zijn opgenomen in de Conventie van Genève.
De Geneefse Conventies, die werden ondertekend door alle EU-landen, de Verenigde Staten, Israël en Palestina, garanderen de bescherming van burgers en zorgverleners in oorlogsgebieden. “Anno 2025 blijken ze dode letter”, zegt prof. dr. Bart Rijnders (Erasmus MC, Rotterdam), een van de artsen die zijn schouders onder het initiatief heeft gezet. “Dat willen we aan de kaak stellen omdat het ons rechtstreeks aanbelangt.”
Opgesloten en gemarteld
Van 1 januari 2023 tot 31 augustus 2025 werden er wereldwijd in conflicten 1.985 zorgverstrekkers gedood, 420 gekidnapt en 1.126 gearresteerd. Voorts werden er in dezelfde periode 2.267 ziekenhuizen of gezondheidscentra beschadigd. In de periode van tien jaar tussen 2013 en 2022 werden ‘slechts’ 1.293 gezondheidswerkers om het leven gebracht, 929 gekidnapt en 1.272 gearresteerd. In diezelfde periode werden 1.676 ziekenhuizen of gezondheidscentra beschadigd.
“In de Gazastrook zijn de afgelopen 22 maanden naar schatting 1.500 zorgverleners overleden en nog meer gewond geraakt, werden 33 van de 36 ziekenhuizen aangevallen en werden tientallen artsen en andere zorgverstrekkers opgesloten en gemarteld zonder duidelijke beschuldiging”, zegt Bart Rijnders. Het Israëlische leger viseert overigens niet enkel zorgverstrekkers in Gaza. Ook in Zuid-Libanon en de Westelijke Jordaanoever zijn ze vaak doelwit van gerichte aanvallen. Ook in andere conflictgebieden, zoals Oekraïne, Soedan, Oost-Congo, Ethiopië, Afghanistan en Myanmar, vormen zorgverstrekkers en gezondheidsinfrastructuur steeds vaker een doelwit.
Plicht
“Wij vinden het onze plicht om voor de veiligheid van onze collega’s en het veilig verder functioneren van gezondheidsinstellingen in oorlogsgebied op te komen. Dit staat los van de inhoud en de politieke context van het conflict in Gaza. Actie vanuit de medische wereld wordt echter des te dwingender wanneer de Europese Unie strijdende partijen, die de Conventie van Genève doelbewust en stelselmatig schenden, logistiek en met wapens blijft steunen.”
Een fietsestafette van Nederland naar Brussel was een eerste actie van Medics On The Move For What Matters. “We werden er door twee Europese parlementsleden ontvangen, maar hadden al snel het gevoel dat het een fijne actie was waarmee je vooral jezelf troost”, vervolgt Bart Rijnders. “De volgende actie moest groter zijn. Omdat ik nog in België heb gewerkt, nam ik contact op met Erika Vlieghe, die een opmerkelijk opiniestuk schreef in De Standaard.”
Internationale steun
Op de website van Medics On The Move For What Matters neemt het aantal zorgverstrekkers dat het initiatief steunt dag na dag toe. Begin september stond de teller op bijna 2.500 ondertekenaars. “We zijn erg verheugd dat de faculteiten geneeskunde van alle Vlaamse universiteiten, de universitaire ziekenhuizen, het Instituut voor Tropische Geneeskunde en Domus Medica achter ons initiatief staan.”
De beweging overstijgt intussen de grenzen van Nederland en België. Bij de ondertekenaars zien we ook meerdere zorgverstrekkers uit onder meer Ierland, Denemarken, Italië, Zweden, het Verenigd Koninkrijk, Bulgarije, Turkije, Brazilië, Frankrijk, Australië, Canada en de Verenigde Staten.
Sereen protest
De grote actie waarop Bart Rijnders eerder alludeerde, is een manifestatie die Medics On The Move For What Matters op maandag 22 september samen met Artsen Zonder Grenzen, Dokters van de Wereld en het Emergency Medical Team Nederland organiseert bij het Europees Parlement in Brussel. “Het wordt een sereen protest. We vragen de protesterende zorgverstrekkers een witte jas met zwarte rouwband te dragen en geen vlaggen mee te nemen”, legt Bart Rijnders. Er worden concreet twee eisen gesteld: garandeer het recht op gezondheidszorg (zowel om te krijgen als om te geven) en bescherm zorgverstrekkers, zoals voorzien in de Geneefse Conventies.
“Als we nu niet opkomen voor de veiligheid van zorgverleners en de zorg in oorlogsgebied, en deze nieuwe ‘norm’ accepteren, zal dit ook in ons eigen land de veiligheid van de toekomstige generatie gezondheidswerkers in gevaar brengen”, besluit Bart Rijnders.
>> Meer info: medicsonthemoveforwhatmatters.org
