Starfield Summit
Eerste lijn als motor van gezondheidszorg
STARFIELD SUMMIT Op 15 mei kwam in Toronto de Starfield Summit samen om na te denken over de toekomst van de eerstelijns- en huisartsgeneeskunde. Artsen, verpleegkundigen, politici, opleiders en onderzoekers uit 23 landen herbevestigden er hun inzet voor rechtvaardige, mensgerichte en veerkrachtige gezondheidszorgsystemen.
Filip Ceulemans
De Starfield Summit vond voor het eerst plaats in 2016 in Washington DC en was in het Canadese Toronto toe aan zijn zesde editie, de eerste fysieke sinds covid. Onder de aanwezigen bevond zich de Gentse emeritus hoogleraar huisartsgeneeskunde Jan De Maeseneer. “Bijna vijftig jaar na de WHO-Verklaring van Alma-Ata benadrukten we opnieuw de noodzaak om de eerstelijnszorg wereldwijd te versterken.”
“Het is duidelijk dat eerstelijnszorg de noodzakelijke weg is naar universele gezondheidzorg”, luidt het in de slotverklaring van de Starfield Summit. “De huisartsgeneeskunde is een essentiële motor van de eerstelijnszorg”, beaamt Jan De Maeseneer. “Geworteld in de kernfuncties van eerstelijnszorg ondersteunt huisartsgeneeskunde hoogwaardige en toegankelijke zorg doorheen de levensloop. Een sterke eerstelijnszorg gebaseerd op eerste aanspreekpunt, volledigheid, persoonsgerichtheid, continuïteit en coördinatie kan sociale samenhang en verbondenheid mogelijk maken en zo de weg vrijmaken voor veerkracht.”
Interdisciplinaire teams
De deelnemers aan de Starfield Summit roepen beleidsmakers in alle regio’s van de wereld op om de eerstelijnszorg te versterken als kern van hun gezondheidssysteem. “Door middelen te verschuiven wordt een robuuste eerstelijnszorg mogelijk. Investeringen in de opleiding huisartsgeneeskunde zijn belangrijk om de nodige expertise op te bouwen. Overheden moeten zorgmodellen ontwikkelen die gebaseerd zijn op interdisciplinaire teams die doeltreffend en efficiënt de meerderheid van de gezondheidsnoden kunnen aanpakken.
Niet alleen politici, maar ook academische instellingen en WHO-samenwerkingscentra worden aangesproken en aangespoord om wereldwijde samenwerking te bevorderen via praktijkgemeenschappen, onderzoekspartnerschappen, peer mentoring en een grotere vertegenwoordiging van lage- en middeninkomenslanden. Ze moeten onderzoek en innovatie verankeren in de praktijk en de dagelijkse werking van zorgverleners en gemeenschappen.
Fundamenteel mensenrecht
Huisartsen – en andere zorgverleners in de eerste lijn – worden opgeroepen zich in te zetten voor mondiale solidariteit. “Wat er momenteel gebeurt in landen als Oekraïne, Jemen, Soedan of Israël, is onaanvaardbaar. De meest dramatische getuigenis kwam er van een collega uit Zuid-Soedan”, zegt Jan De Maeseneer. “Het gezondheidszorgsysteem daar valt volledig in duigen door het verdwijnen van de financiële steun van UNAID.”
In de slotconclusie herbevestigen de deelnemers aan de Starfield Summit dat “gezondheid een fundamenteel mensenrecht is. Op dit kantelpunt moeten we met urgentie en eenheid handelen om de visie van universele gezondheidszorg te realiseren – een visie die huisartsgeneeskunde en een eerstelijnsbenadering vereist. Door wereldwijde samenwerking te bevorderen kunnen we de vooruitgang versnellen richting gedeeld leren en moedig leiderschap dat de wereld nodig heeft om ‘Health for All’ te bereiken.”
Wie was Barbara Starfield?
Barbara Starfield (1932-2011) was een Amerikaanse kinderarts, onderzoeker en hoogleraar aan de Johns Hopkins University waar ze professor in Health Policy and Management en in pediatrie werd. Doorheen de jaren groeide ze uit tot één van de belangrijkste wetenschappers inzake huisartsgeneeskunde en eerstelijnszorg.
Haar onderzoek toonde aan dat gezondheidssystemen die sterk inzetten op eerstelijnszorg betere gezondheidsresultaten boeken, rechtvaardiger zijn en goedkoper dan systemen die niet voor de eerste lijn kiezen. Ze introduceerde enkele kernelementen van de eerstelijnszorg: toegankelijkheid, continuïteit, coördinatie en persoonsgerichtheid. Haar in 1992 gepubliceerde 'Primary Care: Concept, Evaluation and Policy' wordt nog steeds beschouwd als een standaardwerk en leverde haar de eretitel “moeder van de moderne eerstelijnszorg” op.
